W poprzednim odcinku pisałem o fundamentalnej zasadzie etycznej permakultury – Trosce o Ziemię. Dziś zajmiemy się kolejną z zasad – Troską o Ludzi.

Zasada ta mówi nam o tym, że sami odpowiadamy za los swój, swoich bliskich i swoich społeczności. Twórca permakultury, Bill Mollison uczy nas, że jedyną etyczną decyzją jest wzięcie odpowiedzialności za los swój i swoich bliskich, dodając, że powinniśmy to zrobić od zaraz.

Co to oznacza w praktyce? Człowiek jest zwierzęciem stadnym i społecznym. W czasach dawnych jedną z najokrutniejszych kar było wykluczenie jednostki ze wspólnoty i skazanie na samotną egzystencję. Życie ludzkie zależne było od wzajemnej troski i współpracy jednostek. Zmieniła to tak naprawdę dopiero rewolucja przemysłowa. Natura ludzka jednakże nie uległa zmianie. Wciąż potrzebujemy bycia w grupie, bycia częścią społeczności, choćby dla zdrowia psychicznego.

Permakultura podkreśla znaczenie samodzielności, której nie należy mylić z samowystarczalnością. Człowiek nie powinien wytwarzać sam wszystkiego, powinien robić to, co potrafi najlepiej i dzielić się produktami swojej pracy ze wspólnotą, otrzymując w zamian to, czego sam nie wytwarza. Dopiero wspólnoty powinny dążyć do daleko posuniętej samowystarczalności, nie zapominając jednak o kontaktach z innymi wspólnotami, które je otaczają.

Troska o Ludzi to rozwijanie swoich umiejętności i dzielenie się nimi z otoczeniem. To wspólny wysiłek mający na celu poprawę warunków życia własnego i wspólnoty. Troska o Ludzi ma głęboki związek z Troską o Ziemię, nie wolno bowiem niszczyć jedynego domu jaki mamy, swojego, swoich bliskich, i przyszłych pokoleń. Równie głęboki jest związek Troski o Ludzi z trzecią zasadą etyczną permakultury – zasadą Sprawiedliwego Podziału, którą omówię w następnym artykule.

Umiejętność stosowania zasady Troski o Ludzi nie bierze się znikąd. W szkołach uczymy nasze dzieci głównie zapamiętywania informacji, które w przyszłym życiu z łatwością dostarczy im Wikipedia czy inne źródła, a nie uczymy ich podstawowych umiejętności pozwalających zadbać o siebie i o najbliższych. Nie tłumaczymy, skąd się bierze żywność i jak ją uprawiać, jak wytwarzać czystą energię, jak żyć w zgodzie z naturą. Permakultura ma tutaj wielkie pole do popisu, a poza przekazywaniem informacji praktycznych, pomaga również wpajać dzieciom zasady etyczne, tak istotne w późniejszym życiu osobistym, w relacjach z bliskimi i z grupą, oraz z naturą. Permakultura poprzez skupianie się na pozytywnych aspektach ludzkich działań, poprzez ukierunkowanie na znajdowanie rozwiązań, a nie na wynajdywanie problemów, wzmacnia nas i dodaje wiary w siebie. Edukacja młodych pokoleń w duchu trzech zasad etyki permakulturowej powinna stać się przedmiotem naszej specjalnej troski.

We wprowadzeniu dziecka w świat permakultury, czy to w ramach formalnej edukacji szkolnej, czy w nauczaniu domowym, albo choćby w formie wspólnej zabawy rodzinnej, pomóc może książka Student Permakultury 1, której polskie wydanie, wraz z zeszytem ćwiczeń, jest dostępne w formie e-booka na stronie autora. Polecam tą pozycję również tym dorosłym, którzy chcą poznać podstawy permakultury, a nie mają czasu na dłuższą lekturę.